Chronobiology – How our Body Clock Works
reżyser: Sabine Kallwitz-Geißler
dokument, Niemcy, 2013, 52 min.
planeteplus.pl/dokument-chronobiologia-jak-dziala-nasz-zegar-biologiczny
Więcej źródeł » google.pl/search?q=Chronobiologia+Jak+działa+nasz+zegar+biologiczny
Podsumowanie wniosków z filmu
Ogólne konkluzje
Rewolucja przemysłowa zmieniła dotychczasowe życie człowieka, które było zgodne z jego naturalnym zegarem biologicznym – mobilność, zmiana stref czasowych i praca przez całą dobę.
Godziny pracy nie pasują do naszego wewnętrznego zegara. Większość ludzi wstaje za wcześnie.
Podczas okresu dojrzewania zmienia się nasz zegar biologiczny. Młodzi później osiągają zmęczenie, dlatego rano powinni spać. Nakaz wczesnego wstawania do szkoły jest niewłaściwy, ponieważ organizm oczekuje kontynuacji snu i odpoczynku.
Rozróżnienie chronotypów (sowa, skowronek) wynika z genów.
Życie człowieka kontrolują 3 zegary tzw. chronometry:
- Zegar biologiczny synchronizuję się według zegara słonecznego.
- Zegar słoneczny jest wyznacznikiem dla zegara biologicznego.
- [Nowość] Zegar społeczny, czyli wprowadzony w 1884r. z powodów industrializacji ujednolicony czas i strefy czasowe. Nie jest on powiązany z naturalnymi zegarami, gdyż strefy czasowe nie odpowiadają autentycznemu czasowi wschodu słońca w miejscach obejmujących jedną strefę czasową. Dlatego nie występuje synchronizacja z zegarem biologicznym czy słonecznym – ci mieszkający na zachodzie wstają wcześniej niż ci ze wschodu w obrębie określonej strefy czasowej. Powstaje tzw. społeczny jet-lag, im głębszy, tym większe ryzyko nałogu tytoniowego, kofeinowego czy alkoholowego oraz otyłości.
Z powyższego wynika, że wytyczone strefy czasowe są szkodliwe, zbyt szerokie. Dla zdrowotności światowej społeczności należy je zawęzić, bardziej uzależnić od szerokości geograficznej 😉
Niebieskie światło synchronizuje zegar biologiczny. Oprócz słońca, źródłem niebieskiego światła są ekrany sprzętów multimedialnych, dlatego wieczorne korzystanie np. z komputera blokuje wydzielanie melatoniny (hormon snu), bo organizm myśli, że jest dzień. Z drugiej strony zainstalowanie źródeł światła niebieskiego w szkolnych klasach poprawia wyniki uczniów, gdyż wspiera ich poranne wybudzenie.
Teoria Till’a Roenneberg’a o prehistorycznych przyczynach nocnej aktywności nastolatków:
„Gdy jeszcze mieszkaliśmy w jaskiniach 19-latkowie nie musieli uczyć się tak intensywnie jak dziś, wtedy byli już w sile wieku i stanowili najaktywniejszą część wspólnoty. Musieli strzec obozowisk i polować nocą. W tamtych czasach bycie skowronkiem oznaczało katastrofę. Nie należało zasypiać o zachodzie słońca czy o 8 wieczorem, sowy dużo lepiej znosiły całonocne czuwanie. Łatwo sobie wyobrazić, że zegary 17-nasto czy 25-latków były nastawione na wykonywanie nocnych zadań”
Jak najwięcej światła (słonecznego lub sztucznego) w pomieszczeniach za dnia i jak najciemniej nocą pomaga w synchronizacji rytmu sen-czuwanie.
Osoby pracujące w nocy są bardziej zagrożeni cukrzycą i nowotworami, dlatego dla ogólnej zdrowotności ludzkiej populacji powinna być ograniczona do minimum.
Leczenie zgodne z zegarem biologicznym. Chronoterapia
Substancje prozapalne wydzielane są o 2 w nocy w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów. Dlatego rano występuje sztywność i bolesność stawów. Skuteczna solucja » lek przeciwbólowy dawkowany wieczorem z 4-godzinnym opóźnieniem uwolnienia substancji czynnej.
Chemioterapia podawana w odpowiednim momencie (chronoterapia) niweluje skutki uboczne, a czasami nawet poprawia rokowania. Wlewy chemioterapeutyczne stosowane, gdy zdrowe komórki są nieaktywne, nie uszkadzają ich. Czas podania leku określa się na podstawie indywidualnych rytmów aktywności i spoczynku, temperatury ciała i ekspresji genów zegarowych, które odzwierciedlają działanie zegara biologicznego. Wszyscy chorzy na raka mogą skorzystać na chronoterapii.
Jednym z przyczyn ADHD u dzieci jest niedobór snu oraz zakłócenie rytmu snu i czuwania. Wynika to z wymogu wczesnego wstawania (żłobek, przedszkole, szkoła) mimo późnowieczornej gry na komputerze. Odpowiedni sen jest niezbędny szczególnie dla rozwoju mózgu u młodego człowieka – może pojawić się deficyt trudny do wyrównania.
Jedną z przyczyn Alzheimera jest niewłaściwy sen. Innymi słowy, życie niezgodne z zegarem biologicznym może sprzyjać rozwojowi tej choroby. Istnieją badania, które dowodzą, że pozbawienie zwierząt snu wywołuje zmiany w ich mózgu takie same jak u chorych na Alzheimera.
Śpimy średnio 30 minut mniej niż 20 lat temu, a zapadalność na Alzheimera wykazuje trend wzrostowy.
Organizm nie produkuje jednocześnie melatoniny i insuliny. Przejadanie się nadwyręża trzustkę, która musi wyprodukować sporo insuliny, aby przekazać glukozę z pożywienia do komórek. Następuję zmęczenie trzustki i cukrzyca typu 2. Brak snu przyspiesza ten patologiczny proces, a trudno zasnąć bez melatoniny blokowanej przez insulinę.
Melatonina ma kluczowe znaczenie dla przebiegu metabolizmu, gdyż harmonijnie dostraja narządy względem siebie. Brak melatoniny rozstraja pracę narządów. Dlatego przejadaniu się musi towarzyszyć porządny sen.
Reasumując…
Warunki i zasady współczesnego świata zabijają nas na raty od najmłodszych lat. Albo poprawimy system, w tym metody leczenia, albo liczba chorych będzie rosła na niekorzyść ogółu.
